استرس در سالمندان یعنی احساس ناهمگونی بین توانایی های فرد در برابر خواستههایی که از او می شود. زمانی که فرد در شرایطی قرار میگیرد و کاری از او خواسته میشود، احساس میکند که توانایی انجام آن کار را ندارد استرس می گیرد.
استرس ممکن است مثبت یا منفی باشد ولی اکثراً استرس را منفی می دانیم که سبب پریشانی و اختلال در انجام کارها می شود در کل استرس تأثیرات منفی بالایی در زندگی می گذارد استرس شامل تمام افراد می شود اما ما در این بحث می خواهیم به مدیریت استرس در سالمندان بپردازیم .
استرس چیست؟
استرس، پاسخی به هر نوع محرک بیرون یا تهدید است. هنگامی که به هر دلیلی احساس خطر میکنید در یک فرآیند سریع و اتوماتیک بدن شما واکنش و پاسخی سریع میدهد. به طور مثال اگر از پرواز بترسید و احساس خطر کنید، بدن شما به صورت ناخودآگاه واکنشی نظیر لرزش بدن یا دست را دارد. این پاسخ شما روش و مکانیسم دفاعی بدن شما را نشان میدهد.
استرس ممکن است به شما برای تمرکز کردن و هوشیاری بیشتر کمک کند یا برعکس میتواند جلوی انتخاب درست شما را در هنگام شرایط سخت بگیرد.
نشانه های استرس در سالمندی چیست؟
خطرناک ترین موضوع در مورد استرس این است که مدام و به آرامی در شما بروز پیدا میکند. شما به استرس عادت میکنید، با او احساس آشنایی میکنید و استرس برای شما عادی میشود و حتی شما متوجه نمیشوید که چقدر روی شما تاثیر منفی گذاشته است. به همین دلیل آگاهی از علائم هشدار دهنده و علائم استرس بسیار مهم است.
در مورد اهمیت دوران سالمندی، چه میدانید؟
علائم شناختی استرس در سالمندان
- تپش قلب
- سردی دست و پا
- سیاهی زیر چشم
- وجود رطوب در بدن
- افزایش سرعت تنفس
- یبوست و گاهی اسهال
- سایش دندان ها روی هم
- افزایش فشارخون در سالمندان
- تهوع، نفخ، استفراغ، سوزش معده
- احساس ضعف و خستگی در سالمند
- وجود سردردهای تنشی در سالمندان
- لرزش دست ها و دردهای عضلانی در سالمندان
- وجود مشکلات گوارشی در سالمندان مثل کاهش اشتها
علائم عاطفی استرس در سالمندان
- افسردگی و نارضایتی
- خلق تحریک پذیر و عصبانی
- تنهایی و انزوا
چرا سالمندان دچار اضطراب می شوند؟
سابقه خانوادگی
سالمندان عزیزی که به صورت تنهایی زندگی می کنند و یا تحت شرایطی هستند که کسی از آن ها ملاقات نمی کند امکان دارد منزوی شوند، حتی امکان دارد افرادی که با خانواده هم زندگی می کنند نتوانند با اعضای خانواده یا نوه ها ارتباط خوب و موثری بگیرند.
ابتلا به انواع بیماری ها
افراد سالمند به دلیل بالا رفتن سن شان و بیماری های زمینه ای، بیشتر درگیر مراقبت کردن و محافظت از خودشان در مقابل بیماری ها هستند، در نتیجه ممکن است مدام استرس داشته باشند و نگران باشند و علت بی قراری پیری این موضوع است.
ضربه روحی شدید یا استرس
ممکن است افراد سالمند برای انجام دادن کار های روزمره ی خود به خانواده ی خود و یا دوستان شان نیاز داشته باشند، بعضی از این افراد به خاطر ناتوان بودن در انجام دادن کار های ساده و یا شخصی خود در خود احساس ضعف و ناتوانی دارند.
به هر حال به این نکته دقت کنید که این افراد مشکلات روانپزشکی خود را نادیده می گیرند و به این معنی است که ترس و استرس در سالمندان بیشتر خودش را از راه علائم جسمی در آن ها نشان می دهد، اگر افراد سالمندی که شما می شناسید از احساسات عجیب بدنی شکایت می کنند، این علامت ها ممکن است در ترس و اضطراب آن ها ریشه داشته باشد.
پس اگر نشانه های اولیه اضطراب را در سالمندان دیدید نیاز است تا با پزشک دیداری داشته باشید تا مطمئن شوید که حال روحی فرد چگونه است و برای درمان به چه راه و روشهایی نیاز دارد.
سوگ
متاسفانه افراد زیادی که در رنج سنی سالمندی هستند، نگرانی ها و ترس های زیادی از مرگ دارند.
پیشنهاد میشود مقاله ای که در زمینه ی درمان سوگ ارائه کرده ایم، بررسی و مطالعه بفرمایید.
اختلالات نورودژنراتیو
مصرف دارو یا کافئین
مدیریت استرس در سالمندان
خواندن نماز و دعا در آرامش قلبی و روحی سالمندان بسیار موثر است. عوامل استرس زای دوره سالمندی از نوع فقدان و برگشت ناپذیر است. وقتی تعداد این اضطراب ها در سالمندان زیاد و فاصلۀ آنها کم شود و قوای بدنی نیز تحلیل رفته باشد، تاثیرات مخرب آن بیشتر می شود. به روش های زیر استرس آنان را کنترل کنید:
- سالمند باید رژیم سالم غذایی داشته باشد و در فعالیت هایی که به آنها علاقه دارد نیز شرکت کند.
- خانواده سالمند و پرستار سالمند می توانند سالمند را تشویق کنند تا روابط اجتماعی خود را حفظ کند و آنها را گسترش دهد. رعایت همین نکته ساده هم می تواند تأثیر قابل توجهی در زندگی سالمندان داشته باشد
- خواب کافی شبانه می تواند فشار استرس را از سالمندان دور کند.
ممکن است بیماری جسمی داشته باشیم اما توانایی انجام کارهایی که دوست داریم را هم داشته باشیم. ما میتوانیم به عنوان فرد در این پروسه شرکت داشته باشیم واین دوره زندگی را به وجه خوبی پیش ببریم خوشبختانه در این دوره علم پزشکی این کمک را به ما میکند که این دوره را به خوبی پشت سر بگذاریم.

5 روش به آرامش رسیدن برای سالمندان
آرامش عضلات :
این تکنیک باعث می شود سالمندان تشویق شوند که چطور عضلات خود را منقبض یا فشرده و سپس رها کنند. این فشردگی و رهایی شامل عضلات اصلی یعنی شانه ها، بازوها، انگشتان دست، پاها و انگشتان پا می شود.
تصویرسازی ذهنی :
تصویرسازی ذهنی به این معنا است که سالمندان خود را در مکانی زیبا و مورد علاقه خود در حال انجام فعالیتی که دوست دارند تصور کنند. مثلا تصور کنند در سواحل خزر هستند یا روی قله کوه های دماوند یا در حال شنا کردن در دریاچه ای زیبا.
ورزش های آرام :
ورزش های آرام مثل یوگا، پیلاتس و تایچی وپیاده روی میان سالمندان محبوب هستند و به آنها اجازه می دهند بدنشان را در حالی که روی تکنیک تنفس تمرکز کرده اند، تقویت کنند.
گوش دادن موسیقی های آرامش بخش :
گوش دادن موسیقی های آرامش بخش ومورد علاقه آنها به سالمندان کمک می کند ترس و اضطرابشان را از بین ببرند. منابع استرس در سالمندان با منابع استرس در جوانان فرق دارد، اما به این معنا نیست که استرس خاص است. استرس آنان هم می تواند به راحتی استرس جوانان از بین برود. تنها مساله این است که این استرس زود تشخیص داده شود و به روش های مناسب از بین برود.
استفاده از مشاوره:
اگر فرد مورد علاقه شما اضطراب متوسط تا شدیدی را تجربه میکند که با هیچ یک از روش های فوق برطرف نمیشود، بهتر است با مشاور خود قرار ملاقات بگذارید تا در مورد کمک های پزشکی یا روانشناختی در این زمینه صحبت کنید، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد داروهای ضد اضطراب میتواند برای افراد سالمند خیلی مفید باشد، در حالی که تعداد کمی از سالمندان ممکن است به درمان پاسخ مثبت دهند.
سالمندان ممکن است از اضطراب خود احساس گیجی یا حتی شرم کنند، اما با حمایت خانواده و داشتن مشاوره ی تخصصی در این زمینه، انجام اقدامات روزمره علائم اضطراب در سالمندان را کاهش میدهد و مشاوره با متخصصان پزشکی میتوان به خوبی موجبات رفع اضطراب و استرس در سالمندان را فراهم کرد.

سخن پایانی
تکریم سالمندان یکی از الزامات هر جامعه ای است. این موضوع در جوامع امروزی تا حدود زیادی فراموش شده است. با شناخت راه های تکریم سالمندان یاد می گیریم چگونه به سالمندان کمک کنیم تا زندگی بهتری داشته باشند و احساس ارزشمندی داشته باشند. مرکز مشاوره رامش در مشهد، آماده ارائه راهکارهای مشاوره ای تخصصی برای شما مراجعین گرامی در زمینه کنترل استرس در سالمندان می باشد.